یکی از مهمترین چالش هایی که در زمان تجهیز ساختمان به سیستم گرمایش و سرمایش با آن مواجه می شویم، تنوع بیش از حد این دستگاه های حرارتی و برودتی هستند که گاهی انتخاب را برای ما دشوار می کنند.
به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا به سراغ معرفی پرکاربردترین سیستم های سرمایشی و گرمایشی ساختمان ها برویم و مزایا و معایب هر یک به همراه روش کار آن ها را برای شما توضیح دهیم. پس اگر دغدغه انتخاب بهترین سیستم تهویه مطبوع را دارید، تا انتها با ما همراه باشید.
این مقاله برگرفته از سایت piping24.ir میباشد.
اجزای اساسی یک سیستم تهویه مطبوع
قبل از اینکه به سراغ معرفی اجزای اساسی یک سیستم تهویه مطبوع برویم، لازم است تا معنی این سیستم را بدانیم. سیستم تهویه مطبوع یعنی کلیه تجهیزاتی که گرما، رطوبت و سرعت جریان هوا را در محیط های داخلی کنترل می کنند تا شرایط برای سکونت، کار و نگهداری مواد یا محصولات آماده و مطبوع شود.
این سیستم از گذشته های دور تا به امروز دچار تغییر و تحولات زیادی شده، اما با این وجود وظیفه اصلی خود که تامین سرما و گرما برای ساختمان بوده را حفظ کرده است. بنابراین نقش سیستم تهویه مطبوع فراهم کردن گرمایش و سرمایش محیط است. از مهمترین اجزای اساسی یک سیستم تهویه مطبوع می توان به کولر، چیلر، کولر گازی و اسپلیت اشاره کرد.
این قسمت را به عنوان یک آشنایی جزئی با سیستم تهویه مطبوع در نظر بگیرید، چون در ادامه همین مطلب توضیحات بیشتر در خصوص انواع سیستم های گرمایشی و سرمایشی را در اختیار شما قرار می دهیم تا بتوانید با خاطری آسوده بهترین سیستم سرمایش و گرمایش ساختمان خود را انتخاب کنید.
انواع سیستم های سرمایشی
تهویه مطبوع یا سرمایش بسیار پیچیده تر از گرمایش است، چرا که بجای صرف انرژی برای تولید حرارت و گرما در ساختمان باید انرژی صرف کند تا گرمای تولید شده در محیط داخلی را به خارج از ساختمان هدایت کند. رایج ترین انواع سیستم سرمایشی ساختمان ها از موتورهای کمپرسوری استفاده می کنند، درست شبیه به کمپرسوری که در یخچال خانه شما وجود دارد، با این تفاوت که گرما را از داخل خانه شما به محیط بیرون منتقل می کنند.
تصویر کنید که خانه شما در واقع یک یخچال است که یک عدد کمپرسور در خارج از محیط داخلی قرار گرفته و یک محلول خنک کننده به نام مبرد در داخل آن وجود دارد. این محلول می تواند بین دو حالت گاز و مایع تغییر حالت دهد و با تغییر حالت خود گرمای محیط را جذب کرده یا آزاد کند. بنابراین از محلول خنک کننده به عنوان حامل گرما از یک مکان به مکان دیگر استفاده می شود، درست به همان صورت که یک یخچال هوای داخلی خود را خنک نگه می دارد.
یک سیستم سرمایشی گرما را از یک مکان سردتر می گیرد و آن را به مکان گرم تر می برد، این اتفاق دقیقاً بر اساس قوانین علم فیزیک است و با کمک انرژی الکتریکی یا برق این کار را انجام می دهد.
تا این قسمت از متن با رایج ترین روش کار سیستم سرمایشی آشنا شدید، هر چند برخی دیگر از سیستم های سرمایشی همراه با آب و برق کار می کنند و مایع خنک کننده ندارند. در ادامه می خواهیم انواع مدل سیستم سرمایشی ساختمان را به شما معرفی کنیم:
- کولر آبی
- کولر گازی (اسپلیت)
- فن کوئل
- چیلر
- داکت اسپلیت
- دستگاه جدید GHP
- دستگاه جدید VRF
از بین انواع مدل سیستم هایی که در قسمت فوق به آن ها اشاره کردیم، تنها کولر آبی و کولر گازی هستند که تنها در حالت سرمایش مورد استفاده قرار می گیرد، اما دیگر تجهیزات از جمله اسپلیت، فن کوئل، چیلر، داکت اسپلیت، دستگاه GHP و VRF جزو سیستم سرمایشی و گرمایشی هستند که می توان بنا به نیاز ساختمان آن ها را در یکی از حالت های سرمایش و یا گرمایش تنظیم نمود.
کولر آبی
می توان گفت یکی از قدیمی ترین انواع سیستم های سرمایشی که اتفاقاً در داخل کشور ما محبوبیت زیادی داشته و بیشتر در مناطق جغرافیایی گرم و خشک کشور مورد استفاده قرار می گیرد، کولر آبی است. این دستگاه از بخش های اصلی از جمله کانال خروجی، بدنه اصلی، ناودان ها، شناور، جعبه برق، پمپ آب، موتور برق و فن یا پروانه تشکیل شده است.
این وسیله سرمایشی روش کار بسیار ساده ای دارد، به این صورت که آب توسط پمپ دستگاه و از طریق ناودانی بر روی پوشال های دستگاه ریخته می شود و آن ها را همیشه خیس نگه می دارد. وقتی فن کولر آبی از طریق روشن شدن الکتروموتور دستگاه به کار می افتد، هوا از روی پوشال های مرطوب عبور کرده و به داخل کانال کولر مرتبط به داخل ساختمان هدایت می شود.
از آنجا که هوا از روی پوشال های خیس عبور کرده است، باعث تبخیر آب پوشال ها شده و چون برای تبخیر شدن به گرما نیاز دارد، این گرما را از هوای بیرون کولر جذب کرده و به این ترتیب هوای داخلی را خنک می کند. با توجه به اینکه تولید سرما در کولرهای آبی از طریق تبخیر آب صورت می گیرد، به این وسیله سرمایشی لقب سیستم تهویه مطبوع تبخیری نیز می دهند.
کولرهای آبی مدل های متنوعی دارند که در سایزهای کوچک تا بسیار بزرگ طراحی و تولید می شوند، از آن جمله می توان به کولر آبی پرتابل، کولر آبی رومیزی و کولر آبی پشت بامی اشاره کرد که هر کدام کاربری های مختص به خود را دارند.
هر چه سایز کولرهای آبی بزرگ تر می شود، به همان اندازه قدرت و ظرفیت سرمایشی آن ها نیز بیشتر خواهد شد. به عنوان مثال برای اتاق خواب کوچک در یک محیط گرم و خشک می توان از کولر آبی رومیزی استفاده کرد، اما سرمایش یک سوله بزرگ تنها با کمک کولرهای آبی چند هزار امکان پذیر است.
بد نیست توجه ای به مزایا و معایب این سیستم سرمایشی داشته باشید:
مزایای کولر آبی
- قیمت خرید مناسب تر به نسبت سایر سیستم های سرمایشی
- مصرف کمتر انرژی برق
- نصب سریع، راحت و کم هزینه
- تعمیر و نگهداری آسان تر
- دارای طراحی سیستم ساده
معایب کولرآبی
- برای کار نیازمند آب است، پس اگر آب قطع باشد، دیگر نمی توان از این وسیله استفاده کرد.
- در مقایسه با دیگر سیستم های سرمایشی قدرت خنک کنندگی پایین تری دارد.
- می تواند برای افراد حساس آلرژی تنفسی ایجاد کند.
کولر گازی یا اسپلیت؟ تفاوت در چیست؟
در این قسمت می خواهیم کولر گازی را به همراه اسپلیت به شما معرفی کنیم، چون برخی از مردم هیچ تفاوتی برای این دو وسیله قائل نیستند و از نظر آن ها کولر گازی همان اسپلیت است، اما در ادامه به شما خواهیم گفت که این دو دستگاه با وجود شباهت های بسیار زیادی که با هم دارند، اتفاقاً از یکدیگر متفاوتند.
شبیه بودن کولر گازی و اسپلیت از این لحاظ است که هر دو توسط مایع خنک کننده به سرمایش محیط کمک می کنند، اما تفاوت اصلی بین کولر گازی و اسپلیت در این است که کولر گازی یک وسیله سرمایشی تهویه مطبوع است که اغلب به صورت یک تکه طراحی و تولید می شود، شکل رایج کولر گازی مدل پنجره ای این وسیله است.
این دستگاه از بخش های مختلفی از جمله کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط، لوله مویین و اوپراتور تشکیل شده که وظیفه اصلی آن این است که مایع مبرد را تبخیر کند و از این طریق هوای گرم داخل ساختمان را در اوپراتور دستگاه به هوای مطبوع و خنک تبدیل کند.
اما کولر گازی اسپلیت بیشتر در مدل دو تکه طراحی می شود، به بیانی دیگر این وسیله از دو یونیت جداگانه ساخته شده که کمپرسور و کندانسور در بخش خارجی کولر و اوپراتور در بخش داخلی آن جای گرفته اند.
یونیت خارجی اسپلیت در بیرون از ساختمان نصب می شود، بنابراین تولید صدای کمتری به نسبت کولر گازی یک تکه دارد، از طرفی برخی از اسپلیت ها این توانایی را دارند که به دو سیستم سرمایش و گرمایش مجهز شوند.
سیستم سرمایشی اسپلیت همانند کولر گازی کار می کند، یعنی مایع خنک کننده یا مبرد در داخل لوله های مویین آن تبخیر شده و از این طریق هوای گرم محیط داخلی را جذب می کند تا به یونیت خارجی دستگاه منتقل کرده و در آنجا این مایع سرد و تبدیل به مایع می شود.
برای استفاده از سیستم گرمایشی اسپلیت این وسیله به پمپ حرارتی تبدیل می شود تا بتوان برای گرم کردن محیط در فصل زمستان بکار گرفته شود.
کولر گازی اسپلیت در انواع مختلفی از جمله موارد زیر طراحی می شود:
- دیواری
- سقفی
- کانالی
- کاستی
- ایستاده
- مینی اسپلیت
کاربرد اصلی کولرهای گازی و اسپلیت ها در خانه های مسکونی، اتاق هتل ها، ساختمان های اداری و تجاری به منظور خنک کردن محیط است، چون این تجهیزات قابلیت یکنواخت کردن دمای محیط را دارند.
مزایای کولر گازی و اسپلیت
- امکان کنترل مستقل دما در اتاق یا فضاهای مختلف ساختمان
- قابلیت کنترل مصرف سیستم سرمایش و گرمایش مستقل برای هر کام از واحدهای ساختمان
- مجهز به سیستم های فیلترینگ برای پاکسازی هوای داخل
معایب کولر گازی و اسپلیت
- برای فضاهایی با متراژ بالا استفاده از یک یا دو یونیت کولر گازی جوابگو نیست.
- مصرف برق کمپرسور کولر گازی به خصوص در حالت گرماش این وسیله به نسبت بالاست، در نتیجه مقرون به صرفه نیست.
- به منظور استفاده در اقلیم های خشک کشور اصلاً گزینه مناسبی نیست.
